"Blick' ich umher in diesem edlen Kreise" - Siegfried Lorenz, Staatskapelle Berlin & Heinz Fricke, Staatskapelle Berlin, Heinz Fricke

Wolfram

Blick ich umher in diesem edlen Kreise

Welch hoher Anblick macht mein Herz erglühn!

So viel der Helden, tapfer, deutsch und weise

Ein stolzer Eichwald, herrlich, frisch und grün

Und hold und tugendsam erblick ich Frauen

Lieblicher Blüten düftereichsten Kranz

Es wird der Blick wohl trunken mir vom Schauen

Mein Lied verstummt vor solcher Anmut Glanz

Da blick ich auf zu einem nur der Sterne

Der an dem Himmel, der mich blendet, steht:

Es sammelt sich mein Geist aus jeder Ferne

Andächtig sinkt die Seele im Gebet

Und sieh!

Mir zeiget sich ein Wunderbronnen

In den mein Geist voll hohen Staunens blickt:

Aus ihm er schöpfet gnadenreiche Wonnen

Durch die mein Herz er namenlos erquickt

Und nimmer möcht ich diesen Bronnen trüben

Berühren nicht den Quell mit frevlem Mut:

In Anbetung möcht' ich mich opfernd üben

Vergiessen froh mein letztes Herzensblut

Ihr Edlen möcht' in diesen Worten lesen

Wie ich erkenn der Liebe reinstes Wesen!

Ritter, Edelfrauen

So ist’s!

So ist’s!

Gepriesen sei dein Lied!

(Tannhäuser, wie aus einem Traum erwachend, sein ganzes Gebahren bezeught,

dass er von unheimlichen Gewalten erfasst ist)

Tannhäuser

0 Wolfram, der du also sangest

Du hast die Liebe arg entstellt!

Wenn du in solchem Schmachten bangest

Versiegte wahrlich wohl die Welt

Zu Gottes Preis in hoch erhabne Fernen

Blickt auf zum Himmel, blickt auf zu seinen Sternen!

Anbetung solchen Wundern zollt

Da ihr sie nicht begreifen sollt!

Doch was sich der Berührung beuget

Euch Herz und Sinnen nahe liegt

Was sich aus gleichem Stoff erzeuget

In weicher Formung an euch schmiegt

Ich nah' ihm kühn, dem Quell der Wonnen

In die kein Zagen je sich mischt

Denn unversiegbar ist der Bronnen

Wie mein Verlangen nie erlischt!

So, dass mein Sehnen ewig brenne

Lab an dem Quell ich ewig mich!

Und wisse, Wolfram, so erkenne

Der Liebe wahrstes Wesen ich!

(Allgemeine Bestürzung)

Biterolf

Heraus zum Kampfe mit uns allen!

Wer bliebe ruhig, hört er dich?

Wird deinem Hochmut es gefallen

So höre, Lästrer, nun auch mich!

Wenn mich begeistert hohe Liebe

Stählt sie die Waffen mir mit Mut;

Dass ewig ungeschmäht sie bliebe

Vergöss' ich stolz mein letztes Blut

Für Frauenehr' und hohe Tugend

Als Ritter kämpf ich mit dem Schwert;

Doch, was Genuss beut deiner Jugend

Ist wohlfeil, keines Streiches wert

Ritter, Edelfrauen

Heil, Biterolf!

Ritter

Hier unser Schwert!

Hier unser Schwert!

Tannhäuser

Ha, tör'ger Prahler Biterolf!

Singst du von Liebe, grimmer Wolf!

Gewisslich hast du nicht gemeint

Was mir geniessenswert erscheint

Was hast du, Armster, wohl genossen?

Dein Leben war nicht liebereich

Und was von Freuden dir entsprossen

Das galt wohl wahrlich keinen Streich!

Ritter

Lasst ihn nicht enden!

Wehret seiner Kühnheit!

Landgraf

Zurück das Schwert!

lhr, Sänger, haltet Frieden!

(Wolfram erhebt sich. Tiefe Stille verbreitet sich)

Wolfram

0 Himmel, lass dich jetzt erflehe’n!

Gib meinem Lied der Weihe Preis!

Gebannt lass mich die Sünde sehen

Aus diesem edlen, reinen Kreis!

Dir, hohe Liebe töne

Begeistert mein Gesang

Die mir in Engelsschöne

Tief in die Seele drang!

Du nahst als Gottgesandte

Ich folg aus holder Fern'--

So führst du in die Lande

Wo ewig strahlt dein Stern

Tannhäuser

Dir, Göttin der Liebe, soll mein Lied ertönen!

Gesungen laut sei jetzt dein Preis von mir!

Dein süsser Reiz ist Quelle alles Schönen

Und jedes holde Wunder stammt von dir!

Wer dich mit Glut in seine Arme geschlossen

Was Liebe ist, kennt der, nur der allein

Armsel’ge, die ihr Liebe nie genossen

Zieht hin, zieht in den Berg der Venus ein!

Ritter, Edelfrauen

Ha, der Verruchte!

Fliehet ihn!

Hört es!

Er war im Venusberg!

(Die Edelfrauen ziehen sich mit Entsetzen zurück, Elisabeth bleibt allein)

Edelfrauen

Hinweg!

Hinweg!

Aus seiner Näh'!

Wolfram

Ihr habt’s gehört!

Ensemble

Landgraf, SÄNGER, Ritter

Ihr habt’s gehört!

Sein frevler Mund

Tat das Verbrechen schrecklich kund

Sein Mund tat es kund

Er hat der Hölle Lust geteilt

Im Venusberg hat er geweilt!

Entsetzlich!

Scheusslich!

Fluchenswert!

In seinem Blute netzt das Schwert!

Zum Höllenpfuhl zurückgesandt

Sei er gefehmt, sei er gebannt!

(Man bedroht Tannhäuser mit gezogenen Schwertern)

Elisabeth

Haltet ein!

wolfraam

Ik kijk rond in deze nobele kring

Wat een hoge aanblik doet mijn hart gloeien!

Zoveel helden, dapper, Duits en wijs

Een trots eikenbos, heerlijk, fris en groen

En lief en deugdzaam zie ik vrouwen

Mooie bloemen meest geurige krans

Mijn blik zal waarschijnlijk dronken worden van het kijken

Mijn lied valt stil voor zo'n sierlijke pracht

Dan kijk ik op naar slechts één van de sterren

Wie staat er in de lucht die mij verblindt:

Mijn geest verzamelt zich van elke afstand

De ziel zinkt vroom in gebed

En kijk!

Ik zie een wonderbaarlijke fontein

Waarin mijn geest met grote verbazing staart:

Van hem put barmhartige geneugten uit

Waardoor mijn hart naamloos verfrist

En ik zou deze fontein nooit willen vertroebelen

Raak de bron niet aan met boze moed:

In aanbidding zou ik willen oefenen om offers te brengen

Vergoot graag mijn laatste hartenbloed

Jullie edelen willen deze woorden lezen

Hoe herken ik de puurste essentie van liefde!

ridders, edelvrouwen

Dat is het!

Dat is het!

prijs je lied!

(Tannhäuser, alsof hij uit een droom ontwaakt, getuigt van zijn hele houding,

dat hij wordt gegrepen door griezelig geweld)

Tannhauser

0 Wolfram, die zo zong

Je hebt een slecht vervormde liefde!

Wanneer je beeft in zo'n wegkwijnen?

Echt de wereld is opgedroogd

Tot lof van God in verheven afstanden

Kijk omhoog naar de hemel, kijk omhoog naar de sterren!

aanbid zulke wonderen

Omdat je ze niet zou moeten begrijpen!

Maar wat buigt bij aanraking?

ligt dicht bij je hart en zintuigen

Wat wordt gegenereerd uit dezelfde stof

Tegen je aan genesteld in een zachte vorm

Ik benader hem stoutmoedig, de fontein van verrukkingen

Waarin geen enkele aarzeling zich vermengt

Omdat de fontein onuitputtelijk is

Hoe sterft mijn verlangen nooit!

Zodat mijn verlangen voor altijd brandt

Ik zal voor altijd bij de bron rusten!

En weet, Wolfram, dus herken

Ik ben het ware wezen van liefde!

(Algemene ontsteltenis)

Biterolf

Uit om met ons allemaal te vechten!

Wie zou kalm blijven, hoort hij je?

Je trots zal het behagen

Dus luister, godslasteraar, nu ik ook!

Wanneer hoge liefde me opwindt

Ze steelt mijn armen met moed;

Dat ze voor altijd onmisbruikt zou blijven

Ik heb trots mijn laatste bloed vergoten

Voor de eer van vrouwen en hoge deugdzaamheid

Als ridder vecht ik met het zwaard;

Maar wat voor plezier brengt je jeugd?

Het is goedkoop, geen truc waard

ridders, edelvrouwen

Heil, Biterolf!

Ridder

Hier is ons zwaard!

Hier is ons zwaard!

Tannhauser

Ha, dwaze opschepper Biterolf!

Zing je over liefde, grimmige wolf!

Dat bedoelde je natuurlijk niet

Waarvan ik denk dat het de moeite waard is om van te genieten

Waar heb je van genoten, arm ding?

Je leven was niet dierbaar

En welke vreugden zijn er uit jou voortgekomen

Dat was waarschijnlijk niet echt een grap!

Ridder

Laat het niet eindigen!

Weersta zijn vrijmoedigheid!

landgraaf

Terug het zwaard!

Jullie, zangers, bewaar de vrede!

(Wolfram stijgt. Diepe stilte valt)

wolfraam

Oh hemel, laat me je nu smeken!

Geef mijn wijdingslied prijs!

Betoverd laat me de zonde zien

Uit deze nobele, zuivere kring!

Jij, hoge liefde klinkt

Mijn zang inspireert

De ik in engelachtige schoonheid

Doorgedrongen tot diep in de ziel!

Je nadert als Gods boodschapper

Ik volg van lieve Fern'--

Dus je leidt het land in

Waar je ster voor altijd schijnt

Tannhauser

Mijn lied zal voor jou klinken, godin van de liefde!

Gezongen zij uw lof nu van mij!

Je lieve charme is de bron van alle schoonheid

En elk zoet wonder komt van jou!

Wie heeft je met hartstocht omhelsd

Alleen hij weet wat liefde is

Arme wezens die nooit van hun liefde hebben genoten

Beweeg, ga naar de berg van Venus!

ridders, edelvrouwen

Ha, de boze!

ontvlucht hem!

Hoor het!

Hij was op de berg Venus!

(De edelvrouwen trekken zich verschrikt terug, Elisabeth blijft alleen)

edelvrouwen

Weg!

Weg!

Uit zijn omgeving!

wolfraam

Je hebt het gehoord!

ensemble

Landgraaf, ZANGER, Ridder

Je hebt het gehoord!

Zijn slechte mond

Maakte de misdaad vreselijk bekend

Zijn mond maakte het bekend

Hij deelde de lust van de hel

Hij bleef in Venusberg!

Verschrikkelijk!

Vreselijk!

het vervloeken waard!

In zijn bloed maakt het zwaard nat!

Teruggestuurd naar het hol van de hel

Word gevangengenomen, verbannen!

(Tannhäuser wordt bedreigd met getrokken zwaarden)

Elizabeth

stop!